Canlı sohbete katılmak, haber, uzman görüşü ve piyasa sinyallerini anında almak için TELEGRAM, TWITTER, FACEBOOK, INSTAGRAM’dan bizi takip edin.
Kripto para temel analiz, kripto para analizleri, kripto para analiz, kripto para canlı fiyat ve kripto canlı fiyat fiyat gibi başlıklar, belki çoğumuzun merak ettiği konular arasında yer alıyor. Gelin şimdi hep birlikte kripto para analiz ile ilgili yapı taşlarına bir bakalım.
Kripto para analiz nedir?
Kripto para analiz konusuna girince öncelikle onun yapı taşlarına girmemiz gerekiyor.
Kripto Para analiz ile ilgili yapı taşları
“Kripto Temel Analiz Nedir?” serisi birkaç yazı boyunca devam edecek. Aralarda da elimden geldiğince kripto para projelerini tanıtmaya devam edeceğim.
Bu yazılardan kimi uzun kimi kısa olabilecek.
Bütün amacım mümkün olduğunca çok sayıda projeden bahsedebilmek.
Umarım sizlere ve ekosisteme faydalı yazılar olur…
Kripto para analiz konusunda Temel Analiz (Fundamental Analysis), doğru kararlar almak için şirketlerin kendileri hakkında sunduğu tüm bilgileri okuma becerisidir. Fakat buradaki “okuma”dan kasıt göz veya dudaklarla gerçekleştirilen yüzeysel bir eylem değil “kavrayış”tır.
İçinde ne olduğunu bilmediği şeyleri yemekten uzak duranlardansanız Temel Analiz size çok uzak bir konu değil demektir.
Temel Analiz’in yöntem olarak geleneksel piyasalar ve kripto para piyasası açısından bazı farklılıklar gösterdiği bir gerçek.
İlgili yazı için bakınız: Kripto para bankaları nedir ve nasıl çalışır?
Geleneksel anlamda temel analiz nedir?
Kripto para analiz konusunda Temel Analiz, hisse senetlerinin belli piyasa şartlarına göre gerçeğe en yakın değerinin bulunmasına yönelik bir araştırma yöntemidir. Bu yöntem; hisse senedinin fiyatını etkileyen genel ekonomik faktörler, sektör sorunları, rekabet şartları, şirketlerin mali yapıları, verimlilik, kârlılık, likidite, finansal yapı, dağıtım kanalları, yönetim becerisi, ihracat olanakları gibi temel olguların ve bunların o hisse senedinin fiyatını nasıl etkilediğinin analiz edilmesiyle hisse senedinin gerçek değerinin belirlenmesine dayanmaktadır.
Karslı’ya göre:
- Temel analiz, hisse senetlerinin belirli piyasa şartlarına göre gerçeğe en yakın değerinin hesaplanmasına yönelik bir analiz yöntemidir.
- Bu hisse senedine ilişkin her türlü bilgi toplanır.
- Toplanan bütün veriler sonucunda hisse senedinin gerçek değeri piyasa fiyatından yüksek ise yatırım yapılır veya tam tersi, hisse senedinin gerçek değeri piyasa fiyatından düşükse yatırım yapılmaz.
- Hisse senetlerinin değerini etkileyen genel ekonomik faktörler, sektör sorunları, rekabet şartları, şirketlerin finansal durumları, etkinlik, kârlılık, ihracat potansiyeli, kurumsal yönetim kalitesi vb. olgular tahlil edilir.
- Bu olguların hisse senetlerinin değerlerini nasıl etkilediği detaylı bir şekilde incelenerek, hisse senetlerinin yatırım değerinin ya da gerçek değerinin tespit edilmesi amaçlanır.
- Temel analiz savunucuları, bir hisse senedine yatırım yapılmaya değer olup olmadığına, temel analiz sonucunda belirlediği değerle piyasa fiyatını karşılaştırarak karar verir.
- Eğer analiz sonucu ulaştığı gerçek değer piyasa fiyatından yüksek ise yatırım yapma kararı, piyasa fiyatından düşükse bu hisse senedine yatırım yapmama kararı alır.
Kripto para analiz konusunda Temel Analiz yöntemine göre bir hisse senedinin gerçek değerini hesaplarken o hisse senediyle ilgili tüm bilgiler makro düzeyden mikro düzeye göre gruplandırılarak dört aşamada incelenir.
Bunlar sırasıyla ekonominin genel durumu ve bu durumun hisse senedi fiyatına olan etkilerinin incelendiği “Ekonomik Analiz”, ekonomik analizden sonra elde ettiğimiz bilgi ve verilere göre en uygun ve avantajlı sektörün seçildiği ve bu sektörün derinlemesine incelendiği “Endüstri Analizi”, incelenen bu veriler ışığında belirlenen sektörde faaliyet gösteren şirketlerin mali tablolarının ve finansal durumunun derinlemesine incelendiği “Firma Analizi” ve son aşama olan “Hisse Senedi Analizi”dir.
Bunları irdelerken; ulusal ve global ekonomi, Gayri Safi Milli Hâsıla, özelleştirme, enflasyon, faiz oranı, bütçe açığı, döviz kuru, döviz rezervi, yabancı sermaye, istihdam gibi pek çok ayrıntı dikkate alınmalıdır.
Kripto para analiz nedir?
Temel Analiz; kripto para projelerini, arkasındaki ekibi, coin’in/token’ın amacını, işlevini ve hedeflerini detaylı araştırarak bunların yatırım yapılabilir olup olmadığını belirleme yöntemidir.
Klasik Temel Analiz’de “gerçeğe en yakın değerinin hesaplanması” söz konusu iken kripto paralar için bu ifadeyi kullanmadım; çünkü bunun şimdilik mümkün olmadığını düşünüyorum.
Burada klasik temel analizden farklı unsurlara ba-kılması gerekmektedir.
Neler mesela?
Kripto para analiz konusunda Marketcap, hacim, dolaşımdaki miktar, toplam üretilecek miktar, web sitesinin niteliği, duyurular, etkinlikler, madenciliği yapılıyor mu, Coin mi token mı, sosyal medya hesapları, listelendiği borsaların sayısı ve niteliği, roadmap’i var mı ve güncelleniyor mu, shill’leyen bir grup var mı, melek yatırımcısı kimdir, web sitesindeki ekip gerçek mi değil mi ve başlangıç araştırmasının sonu olarak Whitepaper.
Bunlar kripto para piyasasındaki temel analizin en temel başlıklarıdır ama aynı zamanda olmazsa olmazıdır. Detaylı araştırmanın girizgâhı denebilir.
Alttaki görsel coinmarketcap.com sitesinde yer alan bilgileri göstermektedir ve sadece bu siteyi ziyaret ederek araştırdığımız kripto para hakkında ne kadar çok veriye ulaşabileceğimizi resmetmektedir.
Whitepaper neden önemli?
Projenin kaynağından bilgi toplama imkânı söz konusu. Zaman ayrıldığı takdirde proje hakkında çoğu şey öğrenilebilir.
Peki whitepaper’ın dezavantajı nedir?
Burada malını öven tüccarlarla karşı karşıyayız, yani her şey toz pembe! O yüzden az evvel “başlangıç araştırmasının sonu olarak whitepaper” dedim.
Bütün bu “ilk gözlemlerimiz sonunda” bizi rahatsız edecek, yatırımımızı ciddi riske atacak şeylerle karşılaşmadı isek artık proje araştırmasında detaylara inebiliriz demektir.
Elimizde bir şablon olması açısından Coin Değerlendirme Formu (CDF) değerlendirilebilir.
Kripto para analiz konusunda Bilinçli Temel Analiz yapmak istiyorsak buradaki maddelerin çoğuna cevap bulmuş olmamız gerek.
Projenin kendisine ait sitesinden ve diğer kaynaklarından -yani birinci elden- bilgileri topladıktan sonra nispeten daha objektif açıklamaların yapılmış olma ihtimalini düşünerek gidebileceğimiz bütün sitelere gitmeliyiz.
Neden böyle tereddütlü bir ifade kullanıyorum, çünkü karşılaşacağımız bütün veriler ve düşünceler şüpheli. Herkes kendi fikrini beyan ediyor, hatta kabul ettirmeye çalışıyor.
Bu anlamda sosyal medyayı etkili kullanmalıyız.
Sosyal medya kullanımı neden önemli?
Çünkü coin projelerine ve diğer sitelere ait sosyal medya hesaplarından yapılan duyuru, haber, anlaşma ve her türlü gelişme yatırımcının anında haberdar olmasını sağlar. Özellikle Twitter, Medium, Telegram, Reddit, Slack, YouTube, Facebook ve Discord çoğu proje tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.
Evet, bu mecralar bizim için veri cennetidir ancak neyi aradığımızı bilmezsek kendimizi cehennem karmaşasında da bulabiliriz.
O yüzden yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi sistematik hareket etmek zorundayız.
Temel Analiz tecrübe isteyen ama özellikle kripto para piyasasında oldukça değişkenlik arz eden dinamik bir süreç.
Sözlükçe
marketcap: piyasa değeri
coin ve token: İkisi arasındaki en belirgin fark; coin’in kendi blokzincirine sahip olması, token ise belirli bir platformda belirli bir amaç için üretilen ve dağıtılan bir varlığı temsil eden araç veya değerlerdir.
roadmap: yol haritası
shill(lemek): Bir coin’in alınması için genellikle art niyetle reklamının yapılması
whitepaper: Bir projenin detaylı olarak açıklandığı dokümanlar
Kripto para analizleri nedir?
Önceki yazıda Temel Analiz’in tecrübe isteyen ama özellikle kripto para piyasasında oldukça değişkenlik arz eden dinamik bir süreç olduğundan bahsetmiştim.
Ne demek istiyorum?
Bir dönem “hard fork” gündem olmuş fiyata etki etmiş, “coin burn” olmuş, rebranding, web sitesi yenileme olmuş, logo değişmiş, anon’lar, roadmap, cüzdan güncellemeleri, ICO, yeni partnerler, halving ve son dönemde IEO’lar vs.
Bunlar bizim değişkenlerimiz ve bu ekosistemde daha pek çok yenilikle karşılaşacağız. Dinamik dediğim, değişkenlik arz eden durum tam olarak bu. Sürekli piyasadaki yenilikleri takip etmek zorundayız.
Ben bunları mevsimlere benzetiyorum ama genel itibariyle bir daha görülmeyen mevsimler… Yani bir dönem fiyata çok etki ediyor ama sonrasında sıradanlaşabiliyor. Veya bir coin’de fiyat artışına neden olan bir olay/etkinlik diğerinde işe yaramayabiliyor.
Bunların hepsi kripto Temel Analiz’in konusudur fakat unutmayalım ki; doğru coin’i bulmak için temel, onu almak için ise teknik analize ihtiyaç vardır. Buradaki “doğru”nun mutlak bir karşılığı yok, kişilerin trade alışkanlığına göre değişen bir durum söz konusu.
Kripto para analiz konusunda tecrübe önemli çünkü projelere nelerin değer katacağını kavramak veya hangi dönemde nelerin kâr getireceğini fark edebilmek işimizi kolaylaştırır ve bizi sonuca götürür.
Peki HOLD mantığı nedir?
“3 yıl sonra bakarım duruma” demek ne kadar doğru?
2017’deki Mega Bull sonrasında bunu çok acı bir şekilde tecrübe ettiğimizi düşünüyorum. Çoğu coin %90’ları geçen düşüşler yaşadı.
Birkaç örnek vereyim:
Bitcoin’den başlayalım.
Ulaştığı en yüksek rakam 19,870.62$ (Aralık 2017). Biz buna kısaca ATH diyoruz. ATH, All Time High’ın kısaltmasıdır ve “tüm zamanların en yükseği” demektir. Bitcoin bu seviyeden sonra Aralık 2018’de 3169$’a kadar düştü. Kayıp %84!
Ethereum (ETH)
ATH’si 1,389.18$. Aralık 2018’de dokunduğu sevi-ye ise 82.08$. Kayıp %94!
Ripple (XRP)
ATH’si 3.65$. Bu rakamdan sonra Ağustos 2018’de gördüğü değer 0.2468$. Kayıp %93!
Bu durum sadece kripto para piyasasına özgü değil, bakınız 10 yıllık HOLD’un sonucu (1999-2009 arası):
Bir varlığı doğru zamanda almak kadar onu doğru zamanda satmak da önemlidir. Sizin “şu kadar yıl tutacağım, hiç bakmam bile” dediğiniz dönem içinde ciddi yükselişlerin ardından büyük çöküşler yaşanabilir ve bunun sonucunda kâr beklerken zarar edilebilir.
Özetle, takip şart.
Sözlükçe
hard fork: Geriye uyumun sağlanamadığı ayrışmaya verilen isimdir. Bu ayrışmada eski kurallara göre oluşturulmuş bir blok sadece yine eski versiyonda geçerli olur. Ayrışmadan sonra iki ayrı zincir meydana gelir ve birbirleri arasında etkileşim olamaz.
coin burn: Coin yakma, coin’leri dolaşımdan kalıcı olarak çıkararak, toplam arzı düşürme süreci.
rebranding: Bir ürün ya da organizasyonu daha çekici kılmak için isim/marka değiştirme işlemi.
anon: Anonim coin’ler
roadmap: Yol haritası
ICO: Initial Coin Offering, İlk Coin Arzı (Teklifi)
halving: Yarılanma demektir. Bitcoin’in her 210.000 blokta bir (yak-laşık 4 senede bir) blok ödülünün yarıya düşmesi durumudur. Bir sonraki halving 2020 yılının Mayıs ayında gerçekleşecek ve ödül blok başına 6,25 Bitcoin’e düşürülecek.
IEO: Initial Exchange Offering, İlk Borsa Arzı (Teklifi)
HODL: Bir coin’i fiyatı düşerken dahi ısrarla satmamak.
Mega Bull: Büyük Boğa Sezonu. Boğa piyasası; gelecek hakkında iyimser beklentilerin egemen olduğu piyasaları anlatmak için kullanılan bir deyimdir. Piyasanın yükseleceği beklentisi içinde olan kişilere boğa, boğaların yukarıya sürüklediği yapıya da boğa piyasası denir. Bunun tam tersi ise Ayı piyasasıdır. Ayı piyasası; gelecek hakkında karamsar beklentilerin egemen ol-duğu piyasaları anlatmak için kullanılan bir deyimdir.
Temel Analiz, yatırımları çeşitli yollarla büyütmek için kullanılır.
Finansal tabloların analizi:
Temel analistler, şirketlerin nasıl bir performans gösterdiğini anlamalarını sağlayan resmi belgeler üzerinde yoğunlaşırlar. Birçok temel analist başlangıç noktasında bir şirketin ne kadar kârlı olduğunu, ne kadar hızlı büyüdüğünü, ne tür bir mali sağlık içinde olduğunu ve zorlu ekonomik zamanlara dayanma kabiliyetine sahip olup olmadığını görmek için bir şirketin finansal tablolarını derinlemesine araştırır.
Kripto para ekosisteminde durum elbette farklı. Genel itibariyle şirket mantığıyla çalışan bir sistem yok ve daha çok merkeziyetsizlik ön planda (en azından iddia bu yönde). Bu nedenle finansal tablo analizi için söz konusu kripto paranın;
- Başlangıçtan bugüne kadarki grafikleri incelenebilir ve volatilitesine ilişkin fikir sahibi olunabilir.
- Eğer ICO veya IEO ise token dağıtımına bakılabilir.
Projenin ne kadar sağlam olduğu hakkında bir fikir edinmek:
Öncelikle “sağlam” oluşuna ilişkin net veriler elde etmek ve buna ilişkin kesin kriterler belirlemek çok zor. Fakat alttaki maddeler biraz yardımcı olabilir:
- Whitepaper’da yazılanların gerçekleşip gerçekleşmediği
- Roadmap’teki sürecin işleyip işlemediği
- Çalışan ve bir ürünün olup olmaması
- Kripto paranın listelendiği borsa sayısı ve bu borsaların niteliği
- Pump&Dump özellikleri taşıyıp taşımadığı
gibi durumlara dikkat edilebilir.
Finansalların ötesine geçmek:
Temel Analiz ile projenin rakiplere karşı konumunu (üstünlük, zayıflık, hedefler…), ekibin niteliğini (tecrübe, yetkinlik), mevcut bir probleme çözüm oluşunu vs. kontrol edebilirsiniz. Bunlar parasal analizlerin dışındadır fakat projenin geleceğe ilişkin kârlılık durumunu gösterebilir.
Bir Temel Analist ulaşabildiği bütün verilere ulaşmalı ve bunları tecrübesine göre yorumlayabilmelidir.
Bilimsel araştırmalarda, örneğin nitel bir araştırma çeşidi olan eylem araştırmalarında tezinizi olgunlaştırmak ve bir sonuca ulaşabilmek için veri toplama sürecine girersiniz. Yazılar, ses-video kayıtları, görseller, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış görüşme soruları vs. Artık çalışma konunuz her ne ise bunları bir an önce toplamanız ve analiz etmeniz gerekir.
Peki ne zamana kadar veri toplamaya devam edeceksiniz?
Günler, haftalar sürebilecek bir süreçtir bu. Eğer topladığınız bir sonraki veri artık aradığınız sorulara cevap vermiyorsa veya ulaştığınız bir sonraki veri öncekilerin tekrarı olmaya başladıysa süreci sonlandırmanız gerek; çünkü bundan sonrası sadece zaman kaybıdır ve zaman bizim için çok önemli.
Şimdi sorulabilecek birkaç soruya göz atalım:
1. Projenin ayırt edici özelliği nedir?
2. Rakiplere karşı üstünlüğü ve zayıf yönleri nelerdir?
3. Çözüm önerileri gerçekçi mi ve gerçekten bir problemi çözüyor mu?
4. Web sitesi ve Whitepaper güzel hazırlanmış mı?
5. Bu bir coin ise borsada ilk listelendiğinde fiyatı neydi?
6. Bu bir ICO veya IEO ise “hard cap ve soft cap” hedefleri nelerdi, başlangıçta ne kadar para toplandı?
7. Token dağılımı âdil mi?
Ve daha birçok soru…
Sözlükçe
Volatilite: Sözlükte “oynaklık” anlamına gelmektedir. Volatilite, fiyatlardaki değişimin ne kadar yüksek aralıklarla gerçekleştiğini, finansal ürünün fiyat hareketleri arasındaki farkın büyüklüğünü ölçer. Kısaca, volatilitesi yüksek olan finansal aracın riskinin yüksek, volatilitesi düşük olan finansal aracın ise risk düzeyinin düşük olduğunu söyleyebiliriz. Volatilite, aşağı ya da yukarı, her iki yöne de değişimleri ölçer. Kaynak
Pump&Dump: Bir grup borsa yatırımcısının aralarında anlaşarak belirli bir zamanda fiyatı aşağı ya da yukarı çekmek üzere piyasayı manipüle etmeleridir. Kripto para piyasasında oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Bu tür oluşumlardan uzak durmanız kayıp yaşamamanız adına önemlidir.
Hard cap ve soft cap: Kripto para projesinin, devam edebilmesi için hedeflediği minimum yatırım miktarı için soft cap, maksimum yatırım miktarı içinse hard cap terimleri kullanılır.
Temel analiz mi-teknik analiz mi?
Bu sorunun net bir cevabı yok, çünkü kişiye göre değişen bir durum söz konusu. Piyasada işlem yapan kimi trader’lar için alınan şeyin ne olduğu (temel analiz) değil hangi seviyelerden alınıp satıldığı (teknik analiz) önemlidir.
Teknik Analistler için grafikler, fiyatlar, hacimler, destek ve dirençler, formasyonlar ve indikatörler önemlidir. Sadece bunlara bakarak işlem yapabilirler ve saygı duyulması gereken bir çaba sergilerler.
Kimi Temel Analistler ise projeyi detaylı araştırdıktan sonra kripto paranın fiyatına bakmaksızın alım gerçekleştirir ve yatırımının değerlenmesini bekler.
Çoğu yatırımcının onaylayabileceği üzere en ideali bu iki analizin birlikte kullanılmasıdır. Öncelikle Temel Analiz yapılır, sonra Teknik Analiz yardımıyla olabilecek en doğru yerden alım gerçekleştirilir.
Temel analiz neden gerekli?
Saatlerinizi, hatta günlerinizi ekran başında geçiriyorsunuz ve “Acaba ne alsam? Son dönemde çok konuşulan X coin’i mi, yoksa çok takipçili yerli/yabancı Twitter hesaplarının grafiğini paylaştığı Y coin’i mi?” diye düşünüyorsanız Temel Analiz’e ihtiyacınız var demektir.
Aksi takdirde başkalarına bağımlı olmak anlamına gelen bu fikir bağımlılığından kurtulamayabilirsiniz. Zarar ettiğinizde ise içten içe yaşadığınız acı ve pişmanlıkların tesiri daha büyük olur.
Temel Analiz için harcadığınız o uzun zamanlar size tecrübe ve bakış açısı olarak geri dönecek ve hem iyi hem de kaçınılması gereken projeleri daha net fark edebileceksiniz; üstelik kendi başınıza, kimseden bir şey beklemeden.
Temel analiz yöntemi mükemmel mi?
Hayır, maalesef değil.
- Projenin kendisinin sunduğu veya internette yer alan diğer kaynakların güvenirliğinden %100 emin olmak zordur, bu nedenle yanlış yönlendirilme ihtimaliniz söz konusu.
- Bir kripto paranın geçmişteki ihtişamlı günleri tekrar edeceğinin garantisi yok.
- Kendinizce yaptığınız ve kâr getiren bir Temel Analiz’in sizi bütün projelerde aynı güzel sonuçlara götürmesi her zaman mümkün olmayabilir.
- Piyasadaki eğilimler değiştikçe Temel Analiz yönteminizi de güncellemeniz gerekebilir.
- Mükemmel bir Temel Analiz sonucunda en doğru projeyi bulduğunuzu varsayalım, Teknik Analiz’e müracaat etmediğiniz için coin’i alış zamanlamanız çok kötü olabilir.
- Ve en tehlikeli durum: projeye âşık olmak! Temel Analiz sürecinin yan etkilerinden biridir. O kadar araştırır ve derinlere daldıkça o kadar seversiniz ki gözünüz başka coin görmez. Olası kötü senaryoda bütün yatırımınızı kaybedebilirsiniz. O yüzden “portföy çeşitliliği*” önemlidir.
*Portföyünüzde birden fazla kripto paraya veya döviz, altın gibi diğer yatırım araçlarına da yer vermeniz risk dağıtımı açısından uygun olabilir.
Canlı kripto para fiyatları için temel analiz verilerine nasıl ulaşabilirim? Nereden başlamalıyım?
Twitter’da çokça bahsettiğim ve bir projeyi araştırmaya başladığımda gittiğim ilk durak: coincheckup.com
Temel Analiz adına oldukça kullanışlı bulduğum bu sitede bir “algoritma skor” sistemi oluşturulmuş. Coin’lerle ilgili sizin saatlerce uğraşıp ancak bulabileceğiniz bilgiler (belki de bulamayacaklarınız) bir araya getirilmiş. Size sadece okuyup değerlendirmek kalıyor.
Elbette bilgileri doğrulamanız gerek ve yararlanabileceğiniz başka siteler de muhakkak olacaktır. Fakat burada çoğu veriyi bir arada kategorik bir şekilde görebiliyorsunuz (Sitede Türkçe desteği yok; fakat Google Translate gibi çeviri siteleri yardımıyla içerik anlaşılabilir diye düşünüyorum).
Şimdi siteye biraz yakından bakalım.
Girişte 3 kategori dikkatimizi çekiyor: MARKET, ANALYSIS, PREDICTIONS.
Market
a) Global Market Chart: Kripto para piyasasının değer ve hacim bilgisi
b) Recently Added: En son eklenen kripto paralar
c) Top Gainers: Son 24 saat içinde en iyi performans gösteren kripto paralar
d) Top Losers: Son 24 saat içinde en kötü performans gösteren kripto paralar
e) Categories: Kripto paraların 18 kategoriye ayrıldığı ve böylece daha bilinçli aramaların yapılabileceği bölüm
analiz
a) Fundamental Analysis: Sitenin kendi oluşturduğu Algoritma Skoru’na göre sıralanmış kripto paraların listesi
b) Investment Analysis: Bütün kripto paraların tarihi performans ve istatistikleri
c) GitHub Analysis: Açık kaynak kodlu kripto paraların GitHub aktiviteleri
d) HowTo Guides: Kripto paraları alım, satım ve gönderim rehberi
e) Pump & Dump updates: Fiyatlarda ani yükseliş ve düşüş gösteren kripto paralar
f) Arbitrage opportunities: Borsalar arasındaki arbitraj fırsatlarının gösterildiği bölüm (güncel değil)
g) Crypto Questions: Kripto para ekosistemine ilişkin sorulara cevap bulunabilecek bölüm
tahmin
Kripto paraların diğer marketlerin büyüme modellerine dayanarak belirlenmiş fiyat “tahminleri”
Sitede bütün kripto paralar piyasa değerlerine göre (market cap) listelenmiş.
Siteye üye girişi yaptığınızda tabloyu düzenleme (Customize Table) ve filtreleyerek arama (Filter) kısımlarını kullanabilirsiniz. Özellikle filtreleme bölümü bilinçli kullanıcılar için büyük kolaylık sağlıyor.
Sitenin genel tanıtımı bu şekilde.
Örnek İnceleme
Şimdi biraz detaya inelim ve Ripple üzerinden buradaki başlıkları inceleyelim.
Overview bize genel bir bakış açısı sunuyor. Sadece bu bölüme bakılarak bile çok sayıda veri edinebilirsiniz.
Burada XRP’nin ne zamandan beri trade edildiği, aylık ve haftalık volatilite oranı, USD ve BTC cinsinden ATH’si, 3-6-12 aylık büyüme oranı gibi birçok veriye ulaşabilirsiniz.
Özellikle Analysis başlığı altındaki See Full Details bölümü Temel Analiz adına muazzam veriler barındırıyor. Sitedeki favori kısım burası. Yakından bakalım.
Açık İletişim Kanalları:
Projeye ulaşılabilecek sosyal medya hesapları ve e-mail adresi var mı?
Sosyal Medyada Etkinlik:
Sosyal medyadaki etkinlik durumu
Team Strenght (Takımın Gücü):
Yöneticilerin önceki tecrübeleri (örneğin +milyon dolarlık şirket yönetme), diğer kripto paralarla karşılaştırıldığında satış/pazarlama ekibi büyüklüğü, ekipteki toplam sayı ve yaş ortalaması vs.
Advisory Board Strength (Danışma Kurulunun Gücü):
Danışmanların site üzerinde bilgileri ve sosyal medya linkleri var mı? İkiden fazla yönetici daha önce milyon dolarlık şirket yönetiminde bulundular mı?
Brand Awareness/Buzz (Marka Bilinirliği):
Diğer projelere kıyasla toplam topluluk büyüklüğü nedir?
Diğer projelere kıyasla GitHub’daki toplam topluluk büyüklüğü nedir?
Product Strenght (Ürünün Gücü):
Ürünün son durumu nedir? (tamamen çalışan ürün, alfa-beta versiyon vs.), açık kaynak kodlu olup olmadığı, GitHub aktivitesi, Roadmap var mı/güncel mi, Whitepaper yayınlanmış mı?
Coin Strenght (Kripto Paranın Gücü):
Diğer kripto paralara kıyasla saniye başı işlem hızı, emisyon oranı, işlem hacmi, piyasa değeri vb.
Business/Company strenght (Şirketin Gücü):
Mali rapor yayınladı mı, stratejik partnerleri var mı, rakiplerine karşı üstünlüğünü açıkladı mı vs.
Analysis başlığını detaylıca inceledik. Diğerlerine de bakalım.
Markets kısmında seçtiğiniz kripto paranın listelendiği borsaları görürsünüz.
Purpose bölümünde seçtiğiniz kripto paranın ne olduğu, ne yapmaya çalıştığı, hangi kategoride yer aldığı, varsa rakiplerinden üstün yanları yer alır.
News’te projeyle ilgili son haberler:
Resorurces’ta projeye ait linkler:
Related’da seçtiğiniz kripto parayla kategorik açıdan ilişkili olanlar:
Events’te ise projeye ilişkin etkinlik takvimi ve duyuruları yer alıyor.
Siz de bu açıklamaların ardından bir proje seçip etraflıca inceleyebilirsiniz.
Cosmos’la ilgili ayrıntılı Temel Analiz verilerine ulaşmak için Coincheckup sitesine gidip Cosmos’u bulup tıklıyoruz.
Şimdi Cosmos’un sayfasındayız. Algoritma skoru 5 üzerinden 4.6. Bu harika iyi bir sayı. Bu anlamda ender coin’lerden biri.
Ben bu aşamada ilk olarak Purpose bölümüne gidiyorum. Burada proje hakkında kısa açıklamalar, kategorileri ve varsa video tanıtımı yer alıyor.
Cosmos; binlerce DApp’in yeni bir token ekonomisi yaratmak için eş güdümlü olarak çalıştığı bir blockchain ekosistemi.
Kategorileri: Networking, Hizmet olarak Blockchain
Buradaki tanıtım videosu tanıtımın da ötesine geçmiş :) Yaklaşık 2 saat 13 dakika uzunluğunda. Normalde bu bölümde birkaç dakikalık videolar yer alır.
Şimdiki durağımız Analysis bölümü. burası benim favorim çünkü serinin önceki yazılarında belirttiğim gibi burada sizin saatlerce uğraşıp belki de bulamayacağınız veriler yer alıyor. SEE FULL DETAILS’e tıkladıktan sonra karşınıza çıkan veriler projeyi yakından tanımanız ve ayrıntılı bilgi sahibi olmanız için oldukça önemli.
Lütfen siz de şimdi bu sayfaya gidin ve içeriği inceleyin (Uygulamalı bir çalışma olsun).
Bakınız SEE FULL DETAILS’in hemen üstünde Decentralized org. structure yazıyor. Bu, Cosmos’un merkeziyetsiz bir organizasyon olduğu anlamına geliyor. Önemli bir veri.
Şimdi diğer verilere bakalım.
Projenin sosyal medya hesaplarının link’i var.
Blog ve Facebook2un aksine Twitter’da aktifler.
YouTube kanalları var ve link’i eklenmiş.
Diğer projelerle kıyaslandığında topluluk büyüklüğü 100 üzerinden 80 almış. Topluluktaki mevcut kişi sayısı 28874 gözüküyor. İyi bir sayı.
Ürün gelişim statüsü tam puan almış, çalışan ürünleri var. Bu çok iyi.
Proje açık kaynak kodlu.
Roadmap’leri var ve güncel, link’i eklenmiş.
Proje yeni token’lar üretmeyecekmiş. bu da çok iyi.
Projenin coin’i ATOM en çok trade edilen coin’ler arasındaymış, bu da çok önemli.
Proje GitHub kriterlerinden de tam puan almış.
İlk bölümde Analysis bölümündeki SCORES başlığını ayrıntılarıyla incelemiştik. Diğer üç alt başlıkla devam edelim.
PARA GERÇEKLERİ
Bu bölümde ATOM hakkındaki veriler yer alıyor. Buradan sadece bir adet görsel aldım çünkü çok uzun.
Peki neler var, inceleyelim:
İlk bölümde; projenin adı, sembolü, dolaşımdaki miktarı, toplam arzı, fiyatı, ICO mu değil mi, yeni token üretilecek mi, konsensüs modeli vs.
İkinci bölümde; açık kaynak mı, GitHub link’i, topluluk büyüklüğü (kişi sayısı), projenin statüsü (çalışan bir ürün var mı, demo mu, sadece fikir aşamasında mı), link’ler: roadmap, whitepaper, FAQ (Sıkça Sorulan Sorular), Explorer
Üçüncü bölümde takıma ilişkin veriler yer alıyor.
Daha sonra sırasıyla Danışmanlar ve Yönetim Kurulu Üyeleri, proje detayları, sosyal medya ve iletişim ve son olarak da ICO bilgileri mevcut.
GITHUB GELİŞİMİ
Bu kısımda projenin GitHub aktivitelerine ilişkin veriler gösterilmekte.
GOOGLE ARAMA TRENDLERİ
Bu bölümde ise projenin Google arama sonuçları gösteriliyor. Fakat burada proje özelinde bir problem var; “Cosmos” İngilizcede “evren” anlamına geliyor, dolayısıyla bütün aramaların yazımıza konu olan Cosmos’la ilgili olmadığı açık.
Ana sayfada karşımıza ilk çıkan veriler aşağıdaki görselde yer alıyor. Şimdi bunları inceleyelim.
$2.79
ATOM’un o zamanki fiyatı
PAZAR KAPAĞI: 531.550 MM
ATOM’un piyasa değeri
24S HACİM: 129.195 MM
ATOM’un son 24 saat içindeki işlem hacmi
CHG. 24 Saat:% 0.07
ATOM’un son 24 saat içindeki fiyat değişim yüzdesi
CHG. 7D:% -1.78
ATOM’un son 7 gün içindeki fiyat değişim yüzdesi
CIRC. BESLEME: 190.69 MM
ATOM’un dolaşımdaki miktarı
ŞEYİN. PUAN: 4.6 / 5 (# 1)
ATOM Coincheckup sitesinin kendilerince oluşturulan algoritma puanlamasına göre 5 üzerinden 4.6 almış ve parantez içinde belirtildiği üzere tüm coin’ler içerisinde şu an birinci sırada.
Alttaki görselde ise işimizi kolaylaştıran link’ler mevcut.
Sırasıyla ATOM’un;
Web sitesi, Twitter hesabı, Telegram hesabı, GitHub sayfası, Reddit hesabı, Blog sayfası, Block explorer, Whitepaper ve YouTube sayfası yer alıyor.
Başka bir yere gitmeden sadece bu ksıım üzerinden projenin resmi hesaplarına ulaşabiliyorsunuz. Bu harika bir şey.
Bir önceki bölümde Coincheckup sitesindeki Cosmos sayfasının Analysis bölümünün tamamını incelemiştik. Bugünkü incelememize Overview ile devam ediyoruz.
Kripto para canlı bakış
İlk bölüm PRICE CHART. ATOM’un geçmişten bugüne fiyat hareketini grafiksel olarak görebilirsiniz.
Hemen yanındaki başlıklar PRICE FACTS ve UPDATES, PERFORMANCE STATS ve HISTORICAL PERFORMANCE (ROI). Tek tek inceleyelim.
Bu bölümde ATOM’un 1 saat, 24 saat ve 7 günlük fiyat hareketlerini; USD, BTC ve ETH cinsinden değerini; marketcap’ini (piyasa değeri) ve 24 saatlik işlem hacmini görebilirsiniz.
Orta kısımda Cosmos’un tanıtım videosunu, sağ tarafta ise Coincheckup‘ın algo. skorunu ve detaylarını görüyoruz.
Alt kısımda News başlığı altında Cosmos’la ilgili güncel haberleri, orta kısımda bazı teknik analiz verilerine göre kısa vade alım-satım tahminlerini, sağda ise etkinlik haberlerini takip edebiliriz.
Sayfanın alt kısmında Cosmos Fiyat Performans İstatikleri yer alıyor.
Bu bölümde ATOM’un;
- ne kadar süredir trade edildiği,
- son 30 ve son 7 gündeki volatilite (fiyat oynaklığı) yüzdesi,
- USD ve BTC cinsinden ATH’si (All Time High, en yüksek fiyat),
- son 3, 6 ve 12 aydaki büyüme oranları,
- ilk gün ile bugünkü fiyatının karşılaştırılması,
- kaç ay pozitif trade gerçekleştiği,
- en büyük fiyat düşüşünün gerçekleştiği gün ve ay,
- en fazla büyümenin gerçekleştiği ay bilgileri yer alıyor.
Sayfanın en altında ise ATOM’un yatırım getirisi (ROI) gösterilmiş.
Şimdi Overview‘ın yanındaki Charts başlığına bakalım.
Burada ATOM’un fiyat grafiğini, piyasa değerini ve hacmini görüyoruz. Grafiğin en altındaki Circ. Supply ise -önceki yazıda belirttiğimiz gibi- ATOM’un dolaşımdaki miktarı.
Bu sayfanın en altında ise ATOM’un geçmiş fiyat hareketleri gösteriliyor.
Belirtilen güne ait Açılış, En Yüksek, En Düşük, Kapanış değerleri ve İşlem Hacmi bilgisi.
Fiyat tahmini
Bu bölüm üç kısma ayrılmış. İlki Worlwide Money Flow. Burada dünya çapındaki para akışlarına dayanan Cosmos fiyat tahminini göreceksiniz. Bu fiyatlar sadece tahminden ibarettir, kesinlikle yatırım tavsiyesi değildir.
İlk 3 grafikteki kimi şartlar sağlandığında ATOM’un fiyatı sırasıyla 28, 159 ve 403 dolarlara yükselebilir.
İkinci bölüm Bitcoin’s Growth. ATOM’un BTC’nin büyümesine paralel olarak ulaşabileceği değerler:
Üçüncü bölüm Other Tech Sectors, yani Diğer Teknoloji Sektörleri. İnternet, Cep Telefonu, Google ve Facebook’un ortalama büyümelerine göre belirlenmiş Cosmos fiyat tahminleri:
Sıradaki ana başlığımız Markets. Burada ATOM’un listelendiği bütün borsaları görüyoruz. Tabloda ayrıca ATOM’un pariteleri, fiyatı, 24 saatlik hacmi ve borsadan gelen bilgilerin ne zaman güncellendiğine dâir veriler de yer alıyor.
Diğer ana başlığımız News. Bu bölümde Cosmos ve ATOM’a ilişkin haberler gösteriliyor. Sağ tarafta ise projenin Twitter hesabının paylaşımları yer alıyor.
Sadece bu bölüme gelerek proje hakkındaki son gelişmeleri üstelik tek yerden takip edebilirsiniz.
kaynaklar
Yine oldukça kullanışlı olan bu bölümde Cosmos’un;
Web sitesi, Whitepaper, Blog, SSS, Mesaj ve Reddit, ayrıca Explorer link’leri verilmiş.
Son üç bölüm: Related, forum ve events
Related‘da Cosmos’la ilişkili coin’ler listeleniyor. Toplam 510 coin var.
Peki bu ilişki neye göre belirlenmiş derseniz cevap kategorilerde. Bunlar: Networking, Hizmet olarak Blockchain, Desantralize Uygulamalar ve Akıllı Token.
Forum başlığında Coincheckup sitesi Cosmos’la ilgili insanların fikirlerini paylaşabileceği bir alan oluşturmuş fakat burası hiç ilgi görmemiş. Bir tane bile yorum bulunmuyor.
Events ise projeyle ilgili etkinliklerin gösterildiği yer.
Cosmos’la ilgili Coincheckup sitesinde bakacağımız bütün veriler bu şekilde. Fakat biz genel anlamdaki Kripto Temel Analiz serisine devam edeceğiz.
Bir kripto parayla ilgili Temel Analiz süreciniz sona erdiyse ve onu almaya karar verdiyseniz yapmanız gereken iki şey kaldı:
- Bitcoin grafiğine bakmak
- Almak istediğiniz kripto paranın Teknik Analiz’ini yapmak
Doğru zamanda, mümkün olan en doğru yerden alım yapmak için bunlar şart.
“İkinci maddeyi anladım, fakat bir altcoin almak için neden Bitcoin grafiğine bakıyorum? Ben Bitcoin almayacağım ki!”
Bunu biraz açalım.
Kripto para piyasası, tamamı birbirinden bağımsız hareket eden coin’lerden oluşmaz. Birlikte veya peşi sıra yükselen/düşen coin’ler de görürüz.
“X coin güzel bir yükseliş gerçekleştirdi, bu hareketin ardından Y coin’in de ona eşlik edeceğini düşünüyorum” tarzı cümlelere sıkça rastlarız.
Büyük resimde ise Bitcoin hareketinin altcoin’leri fazlasıyla etkilediğini söyleyebiliriz.
- Bitcoin ani bir yükseliş yaşar, altcoin’ler düşer (panik satış)
- Bitcoin ani bir düşüş yaşar, altcoin’ler düşer (panik satış)
Farklı ihtimallerin de olduğu bu durumlarda genellikle altcoin’ler düşüyor. Bu durum, piyasada Bitcoin etkisinin ne kadar üst seviyede olduğunun en önemli göstergesidir.
O hâlde Bitcoin’in muhtemel seyrini tahmin edebilmek, bir bakıma piyasanın da yönünü kestirmek açısından önemli.
Nelere bakılabilir?
Karma hızı
Hash rate, kripto para birimlerini çıkarmak için kullanılan madencilik donanımının gücünü ifade eder. Bitcoin ile bağlantılı olan hash rate ise, Bitcoin blockchain’indeki bir işlem dökümünün doğrulanabilmesi için SHA256 algoritması ile bir saniyede gerçekleştirilen deneme sayısını ifade etmektedir. Daha fazla doğrulama gücüne sahip olmak bir sonraki bloğu bulma ve blok ödülünü alma fırsatını artırır. Güncel hash rate‘te gördüğünüz üzere özellikle 23 Ekim’den beri bir düşüş söz konusu. Bu, dikkate alınması gereken bir durum.
Benzersiz adres sayısı
Bitcoin’e olan ilginin görülebilmesi adına yeni açılan özgün adreslerin sayısı önemli bir veridir. BTC’nin yaşadığı fiyat hareketlerinin adres sayılarıyla birlikte değerlendirilmesi uygun olabilir. Haziran ayından itibaren düşüş var.
Kripto canlı Bitcoin aktif adresleri
Burada da hazirandan itibaren düşüş söz konusu.
Piyasa hakimiyeti (dominance)
BTC dominansı 26 Şubat 2017’de (1167$ iken) %86.74’tü. Bu oran 15 Ocak 2018’de (14,445$ iken) %33.63’e kadar geriledi. Bugün bu oran %67.4. Bir önceki zirve eylül ayındaki %70.4’tü ve fiyat 9800 civarındaydı. Dolayısıyla altcoin almak istendiğinde BTC hâkimiyeti de dikkate alınmalı diye düşünüyorum.
Ben bu verileri dikkate aldığımda hem BTC hem de altcoin’ler açısından -yeni ve güçlü hikâyeler olmadıkça- yakın zamanda bir yükseliş beklemiyorum. Bu tamamen kişisel bir görüştür ve yanılma ihtimalim de yüksektir.
Scam coin’lere dikkat
Piyasaya ilişkin en büyük sıkıntılarımızdan biri scam coin’ler. Anında çok para kazanma hayaliyle bu tür oluşumlara para kaptırılabiliyor. Dikkatli olmamız gerek.
Neyse ki piyasa zaman zaman temizlik yapıyor.
Ayı Sezonu’nda yaklaşık 1000 kripto para projesi “scam, ürüne dönüşememe ve düşük hacim” gibi nedenlerle “öldü” haberini tekrar hatırlamış olalım.
Bu scam coin’leri kendi başımıza tespit edebilir miyiz?
-Evet, alttaki açıklamalar size yardımcı olabilir.
Scamcoin tespit kriterleri
Web sitesi
Bir projeyi incelemeye başlamak için gidilmesi gereken ilk yer projenin web sitesidir. İlk bakışta dahi özensiz oluşu göze çarpan, proje hakkında yeterli özet bilgiye yer vermeyen sitelerden derhal uzaklaşın.
Altta buna örnek olabilecek bir proje (!) paylaşıyorum. Anasayfası sadece bundan ibaret.
Takım
Öyle projeler vardır ki geliştiricisi veya yöneticilerinden dolayı rekabete 5-0 önde başlar. İnsanlar bu isimlerin yüzü suyu hürmetine projeye güven duyar.
Fakat her projede bu kadar tanınmış veya etkili isimler yer almayacağı gibi herkesi tanımanız da mümkün değil. Bu nedenle web sitesinde ekiple ilgili açık bilgiler yer almıyorsa temkinli olunuz ve hatta mümkünse uzaklaşınız.
Örneğin Nework (NKC) adlı projenin (!) sayfasında takımla ilgili hiçbir bilgi yok.
Takımın varlığı ve çalışmalarıyla ilgili en sağlıklı bilgilere ulaşabileceğimiz mecra Linkedin ve varsa kişisel web siteleri.
Linkedin bağlantısının olması da yeterli değil. İçerikte projeyle ilgili bilgi, çalışma, güncelleme mevcut mu, kontrol edilmeli. Göstermelik bir Linkedin bağlantısı göz boyamaktan ibarettir.
Son olarak; kimi projelerin (!) adlarını duyurmak için para karşılığında bazı önemli isimleri ekibin bir parçasıymış gibi web sitelerine koyduklarını duyabiliyoruz. Temkinli olmakta fayda var.
Beyaz kağıt
Proje araştırmalarına başlandığında bakılması gereken ilk kaynaklardan biri de whitepaper’dır. İyi hazırlanmış bir whitepaper proje ve coin/token hakkında detaylı bilgi sunar. Bunu yaparken de şekil bakımından teknolojiden, içerik olarak da dil ve anlatımın zenginliklerinden faydalanır.
Çözünürlüğü düşük görseller veya yazım/anlatım hatalarıyla dolu bir whitepaper özensizliğin göstergesidir.
Bu anlattıklarıma ne kadar örnek olur bilemiyorum; Ethereum Meta’nın whitepaper‘ını inceleyip kararı siz verin :)
Projeye (!) ait bir whitepaper’ın olmayışı ise olay mahallini terk etmeniz için yeterli bir sebeptir. Örneğin Ethereumlite’a ait bir whitepaper’ı sitesinde bulamadım. Daha doğrusu hiçbir şey bulamadım :)
Başka enteresan bir durum ise kopya whitepaper’lar. Örneğin Tron.
Yine Droplex’in whitepaper’ı QRL’in kelime kelime aynısıydı. Sadece QRL yerine Droplex kullanılmış. GitHub kodu da önceleri aynıyken durum fark edilince değiştirilmiş ama sonrasında herhangi bir ekleme yapılmamış.
Bir whitepaper’ın mükemmel hazırlanmış olması, projenin güvenilir olduğunu göstermez. Sadece + koyacağımız bir madde olur.
Unutmayalım ki projeler hazırladıkları whitepaper ile onları nasıl görmemizi istediklerini ortaya koymaktalar.
GitHub
GitHub, sürüm kontrol sistemi olarak Git kullanan yazılım projeleri için bir depolama servisidir ve açık kaynaklı projeler için ücretsizdir.
Projeye ait GitHub sayfasının kontrol edilmesi önem arz etmekte ki ekibin çalışıp çalışmadığı kontrol edilebilsin. Ancak bir önceki yazıda belirttiğim Droplex örneğinde olduğu gibi kopya kodlar veya yazılımcı değilseniz anlamayacağınız kullanımlar sizi yanıltabilir. İlk başta yapabileceğiniz tek şey GitHub’ı kontrol etmek ve kod olup olmadığına bakmak.
git-awards.com sitesinde dilediğiniz projenin adını yazıp istatistikleri inceleyebilirsiniz. Örneğin “Bitcoin” yazıp “enter” dediğinizde karşınıza şu bilgiler çıkacak:
Bazı projelere ait bu istatistiki bilgilere GitHub üzerinden ulaşamayabilirsiniz. Örneğin Patientory (PTOY) yazdığınızda karşınıza bir veri çıkmaz. Bunun nedeni projenin açık kaynak kodlu olmayışıdır.
Ortaya çıkış nedeni
4700’ün üstündeki kripto para projelerinin çoğu orijinallikten yoksundur. Eğer yeni gördüğünüz bir proje sadece “Dünyanın her yerine, istediğiniz an, istediğiniz kadar ve hızlı olarak para gönderebilirsiniz” sloganıyla ortaya çıkmışsa “geçiniz!”.
Sosyal medya hesapları
Proje hakkında bilgi sahibi olmak veya fikir alışverişinde bulunmak için gidilebilecek mecraların başında sosyal medya hesapları gelmekte. İlk başta Twitter, Telegram, YouTube, Facebook, Medium, Slack gibi platformları saymak mümkün.
Bu platformların bazılarında genellikle duyuru ve gelişmeler paylaşılırken bazılarında ise katılımcıların sorularına cevaplar verilmekte veya kullanıcılar kendi aralarında proje hakkında sohbet edebilmekteler.
Bir projenin çok sayıda takipçisinin olması kayda değerdir. Kripto para ekosistemi için özellikle Twitter ve Telegram büyük önem taşır. “Piyasanın kalbi burada atar” diyebiliriz.
14 Kasım 2019 itibariyle Roger Ver güdümündeki ve Bcash propogandasının yapıldığı @BitcoinCom twitter hesabının takipçi sayısı 22 bin iken @Ripple’ı takip edenlerin sayısı ise 942 bin! Bunlar önemli veriler.
Fakat burada yine temkinli olmakta fayda var. Bazı coin’lere aşırı bağımlı olan kitleler özellikle Telegram kanallarında insanları yanıltıcı paylaşımlar yapabiliyorlar. Görülen her paylaşıma itibar etmek yanlış yatırım kararı almanıza neden olabilir.
Sosyal medya hesabı olmayan veya aktif olarak kullanılmayan projelerden ise kaçınılmalıdır.
Kripto para canlı listelendiği borsalar
Borsaların biz kullanıcıları ilgilendiren yönleri; işlem hacmi, likidite, komisyon ücretleri, listelenen coin sayısı, listelenen coin’lerin niteliği, arayüzü ve kullanım kolaylığıdır. Bunlara ilaveler de yapılabilir.
Coinmarketcap.com verilerine göre şu an 301 adet kripto para borsası var (Bu sayı elbette daha fazla). Dolayısıyla mümkün olan en doğru seçimi yapmak zorundayız.
Bu seçimlerden birinin kesinlikle YoBit olmamasını tavsiye ederim. Zira kendilerine ait Twitter hesabı ve e-mail’leri yoluyla belirledikleri bir saatte bir coin’e pump yaptıracaklarını haber veriyorlar.
Şu an popüler olan borsaları zaten biliyorsunuz fakat bu borsalar coin’lerinizin sonsuza dek güvende olduğunu garanti edemiyor. Cüzdanınızın hack’lenme ihtimali her zaman var.
Borsalardaki coin’ler sizin değildir, sizinmiş gibidir. Her an her şey olabilir. Bu çok can sıkıcı bir durum ama realite böyle. 2FA, farklı e-mail/şifre önlemlerine rağmen problemler yaşanabiliyor.
Bu noktada coin’lerinizi soğuk cüzdan denen Ledger Nano, Trezor gibi cold wallat’larda (soğuk cüzdanlar) saklayabilirsiniz. Bunları güvenilir yapan şey çevrimdışı olmaları. Fakat bu cüzdanlar bütün coin’leri desteklemediği için yine tam bir çözüm sunamıyorlar.
Bu hatırlatmalardan sonra konunun özüne tekrar dönelim.
Araştırıp da almayı düşündüğünüz coin’in hangi borsalarda veya kaç tanesinde listelendiği önemli bir veridir. ICO’dan aldığınız token’ın süreç sonunda borsalarda listelenmemesi de çok ciddi bir problemdir.
Bir coin’in listelendiği borsaları görmek için;
1. coincheckup.com sitesinde istediğiniz coin’i seçin. Örneğin Siacoin.
2. Açılan sayfadaki Markets sekmesine tıklayın. Burada Siacoin’in listelendiği bütün borsaları göreceksiniz.
MLM şeması
MLM “Multi-Level Marketing” teriminin kısaltmasıdır. Bu terim ise Çok Katlı Pazarlama anlamına gelmekte. Günlük hayatta Avon ve Amway gibi örnekleri görülen bu pazarlama sistemine zaman zaman kripto para ekosisteminde de rastlanmaktadır.
Sisteme dâhil olmanız için birilerinin referanslarına ihtiyaç duyarsınız ve bulduğunuz her üyeden de komisyon alırsınız.
Kripto paraların ortaya çıkış amacıyla uzaktan yakından ilgisi olmayan bu tür oluşumlardan kaçınmalısınız. Aşağıda bunlardan bazılarına örnek verilmiştir:
Bitconnect, Onecoin, Mavro, Trader Param, Lazio, Ormeous Global, Dijital Altın Payı, Starbit, Mastercoin Plus, BitClub, Ticaret Para Kulübü, Mindset 24 Global, iCoinPro, Firstcoin
Web sitesinin güvenirliği
Chrome örneği üzerinden:
Bir web sitesini ziyaret etmenin güvenli olup olmadığını öğrenmek üzere site hakkındaki güvenlik bilgilerini kontrol edebilirsiniz. Siteyi ziyaretiniz güvenli veya gizli olamıyorsa Chrome sizi uyarır.
1. Chrome’da bir sayfa açın.
2. Bir sitenin güvenliğini kontrol etmek için web adresinin sol tarafında bulunan güvenlik durumuna bakın.
3. Site ile ilgili ayrıntıları ve izinleri görmek için simgeyi seçin. Chrome’un algıladığı bağlantı gizliliğinin özetini görürsünüz.
HTTPS (Secure Hyper Text Transfer Protocol) güvenli metin aktarma iletişim protokolüdür. Klasik HTTP protokolüne SSL (Güvenli Soket Katmanı) protokolü eklenmesi ile oluşur. Yani, web sitelerinin metinlerle kurduğu iletişimin şifrelenmesi demektir.
Protokol şifreleme yaparken doğrulanmış ve güvenilir sunucu sertifikaları kullanır. Kullanıcı HTTPS ile şifrelenmiş sayfaya erişmek istediğinde sayfanın şifreleme sertifikasının tarayıcı tarafından tanınmış olması gerekir. Eğer sayfa tarayıcı tarafından tanınmış bir sertifika ile çalışıyorsa, tarayıcı bu sayfayı güvenli olarak değerlendirir.
Eğer sertifika tarayıcı tarafından tanınmıyorsa kullanıcıya sertifikaya güvenip güvenmediği sorulur. Örneğin Monero Classic’in web sitesine girdiğinizde adres satırının solunda “Not secure” yazıyor. Oraya tıkladığınızda ise alttaki açıklamayla karşılaşıyorsunuz.
Bilgilendirici siteler
Kripto para analiz konusunda bugün eskiye kıyasla kripto para ekosistemiyle ilgili bilgi sahibi olabileceğimiz pek çok site var. Araştırma hevesimiz ve vaktimiz olduğu sürece bu sitelerden rahatlıkla yararlanabiliriz. Fakat iş eninde sonunda bizim analiz-sentez yeteneğimize kalıyor. Görülen her bilgi gerçeği yansıtmıyor olabilir.
Doğru sonuçlara ulaşabilmemiz için belli bir araştırma pratiği kazanmamış olmamız gerek, bu da bıkılmadığı takdirde zamanla oluşacaktır.
2018 yılı boyunca yaklaşık 1000 kripto para projesi “scam, ürüne dönüşememe ve düşük hacim” gibi nedenlerle piyasadan silinip gitti. Dolayısıyla portföyümüzdeki coin’lerle ilgili gelişmeleri yakından takip etmeliyiz. “Aldım, 1 yıl unutacağım zaten, o zamana dek bakmam bile” denilen coin’lerin çoğu tamamen unutuldu gitti…
Yitip gidenleri görebileceğiniz iki link:
https://deadcoins.com/
https://www.coinopsy.com/dead-coins/
Kripto Temel Analiz ile ilgili yapı taşları
“Kripto Temel Analiz Nedir?” serisi birkaç yazı boyunca devam edecek. Aralarda da elimden geldiğince kripto para projelerini tanıtmaya devam edeceğim.
Bu yazılardan kimi uzun kimi kısa olabilecek.
Bütün amacım mümkün olduğunca çok sayıda projeden bahsedebilmek.
Umarım sizlere ve ekosisteme faydalı yazılar olur…
Temel Analiz (Fundamental Analysis), doğru kararlar almak için şirketlerin kendileri hakkında sunduğu tüm bilgileri okuma becerisidir. Fakat buradaki “okuma”dan kasıt göz veya dudaklarla gerçekleştirilen yüzeysel bir eylem değil “kavrayış”tır.
İçinde ne olduğunu bilmediği şeyleri yemekten uzak duranlardansanız Temel Analiz size çok uzak bir konu değil demektir.
Temel Analiz’in yöntem olarak geleneksel piyasalar ve kripto para piyasası açısından bazı farklılıklar gösterdiği bir gerçek.
https://www.youtube.com/watch?time_continue=21&v=5XxkNoJt3BAKripto Para Temel Analiz (Birinci Bölüm)
Geleneksel Anlamda Temel Analiz Nedir?
Temel Analiz, hisse senetlerinin belli piyasa şartlarına göre gerçeğe en yakın değerinin bulunmasına yönelik bir araştırma yöntemidir. Bu yöntem; hisse senedinin fiyatını etkileyen genel ekonomik faktörler, sektör sorunları, rekabet şartları, şirketlerin mali yapıları, verimlilik, kârlılık, likidite, finansal yapı, dağıtım kanalları, yönetim becerisi, ihracat olanakları gibi temel olguların ve bunların o hisse senedinin fiyatını nasıl etkilediğinin analiz edilmesiyle hisse senedinin gerçek değerinin belirlenmesine dayanmaktadır.
Kripto Temel Analiz Nedir? (İkinci Bölüm)
İlk bölümde geleneksel Temel Analizden bahsetmiştik. Bugün kripto para ekosistemindeki Temel Analiz hakkında bilgilendirmeler yapmaya başlayacağız. Yani kripto temel analizi nedir sorusuna cevap bulmaya çalışacağız
Kripto Temel Analiz Nedir?
Temel Analiz; kripto para projelerini, arkasındaki ekibi, coin’in/token’ın amacını, işlevini ve hedeflerini detaylı araştırarak bunların yatırım yapılabilir olup olmadığını belirleme yöntemidir.
Klasik Temel Analiz’de “gerçeğe en yakın değerinin hesaplanması” söz konusu iken kripto paralar için bu ifadeyi kullanmadım; çünkü bunun şimdilik mümkün olmadığını düşünüyorum.
Burada klasik temel analizden farklı unsurlara ba-kılması gerekmektedir.
Kripto Temel Analiz nedir? (Üçüncü Bölüm)
Kripto Temel Analiz Nedir?
Önceki yazıda Temel Analiz’in tecrübe isteyen ama özellikle kripto para piyasasında oldukça değişkenlik arz eden dinamik bir süreç olduğundan bahsetmiştim.
Ne demek istiyorum?
Bir dönem “hard fork” gündem olmuş fiyata etki etmiş, “coin burn” olmuş, rebranding, web sitesi yenileme olmuş, logo değişmiş, anon’lar, roadmap, cüzdan güncellemeleri, ICO, yeni partnerler, halving ve son dönemde IEO’lar vs.
Bunlar bizim değişkenlerimiz ve bu ekosistemde daha pek çok yenilikle karşılaşacağız. Dinamik dediğim, değişkenlik arz eden durum tam olarak bu. Sürekli piyasadaki yenilikleri takip etmek zorundayız.
Ben bunları mevsimlere benzetiyorum ama genel itibariyle bir daha görülmeyen mevsimler… Yani bir dönem fiyata çok etki ediyor ama sonrasında sıradanlaşabiliyor. Veya bir coin’de fiyat artışına neden olan bir olay/etkinlik diğerinde işe yaramayabiliyor.
Kripto Temel Analiz Nedir? (Dördüncü Bölüm)
Üçüncü bölümde kripto para piyasasının dinamik yapısından ve HODL mantığından bahsetmiştik. Kripto Temel Analiz hakkında açıklamalar yapmaya devam ediyoruz.
Kripto Temel Analiz Nedir?
Temel Analiz, yatırımları çeşitli yollarla büyütmek için kullanılır.
kripto temel analiz Kripto Temel Analiz Nedir? (Dördüncü Bölüm)
Finansal tabloların analizi:
Temel analistler, şirketlerin nasıl bir performans gösterdiğini anlamalarını sağlayan resmi belgeler üzerinde yoğunlaşırlar. Birçok temel analist başlangıç noktasında bir şirketin ne kadar kârlı olduğunu, ne kadar hızlı büyüdüğünü, ne tür bir mali sağlık içinde olduğunu ve zorlu ekonomik zamanlara dayanma kabiliyetine sahip olup olmadığını görmek için bir şirketin finansal tablolarını derinlemesine araştırır.
Kripto para ekosisteminde durum elbette farklı. Genel itibariyle şirket mantığıyla çalışan bir sistem yok ve daha çok merkeziyetsizlik ön planda (en azından iddia bu yönde). Bu nedenle finansal tablo analizi için söz konusu kripto paranın;
Kripto Temel Analiz Nedir? (Beşinci Bölüm)
Dördüncü Bölüm‘de Temel Analiz kullanım amaçlarından ve sorulması gereken bazı sorulardan bahsetmiştik. “Kripto Temel Analiz Nedir?” serimize beşinci bölümüyle devam ediyoruz.
Temel Analiz mi Teknik Analiz mi?
kripto temel analiz Kripto Temel Analiz Nedir? (Beşinci Bölüm)
Bu sorunun net bir cevabı yok, çünkü kişiye göre değişen bir durum söz konusu. Piyasada işlem yapan kimi trader’lar için alınan şeyin ne olduğu (temel analiz) değil hangi seviyelerden alınıp satıldığı (teknik analiz) önemlidir.
Teknik Analistler için grafikler, fiyatlar, hacimler, destek ve dirençler, formasyonlar ve indikatörler önemlidir. Sadece bunlara bakarak işlem yapabilirler ve saygı duyulması gereken bir çaba sergilerler.
Kimi Temel Analistler ise projeyi detaylı araştırdıktan sonra kripto paranın fiyatına bakmaksızın alım gerçekleştirir ve yatırımının değerlenmesini bekler.
Kripto Temel Analiz Nedir? (Altıncı Bölüm)
Kripto Temel Analiz Nedir? (Altıncı Bölüm)
Beşinci Bölüm‘de “Teknik Analiz mi Temel Analiz mi?” sorusuna yanıt bulmaya çalışmıştık. “Kripto Temel Analiz Nedir?” serimize altıncı bölümüyle devam ediyoruz.
Temel Analiz Verilerine Nasıl Ulaşabilirim? Nereden Başlamalıyım?
Twitter’da çokça bahsettiğim ve bir projeyi araştırmaya başladığımda gittiğim ilk durak: coincheckup.com
Temel Analiz adına oldukça kullanışlı bulduğum bu sitede bir “algoritma skor” sistemi oluşturulmuş. Coin’lerle ilgili sizin saatlerce uğraşıp ancak bulabileceğiniz bilgiler (belki de bulamayacaklarınız) bir araya getirilmiş. Size sadece okuyup değerlendirmek kalıyor.
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (Yedinci Bölüm)
Kripto Temel Analiz Nedir? (Yedinci Bölüm)
Altıncı Bölüm‘de “Temel Analiz Verilerine Nasıl Ulaşabilirim? Nereden Başlamalıyım?” sorularına yanıt bulmaya çalışmıştık. “Kripto Temel Analiz Nedir?” serimize yedinci bölümüyle devam ediyoruz.
Örnek İnceleme
Şimdi biraz detaya inelim ve Ripple üzerinden buradaki başlıkları inceleyelim.
Overview bize genel bir bakış açısı sunuyor. Sadece bu bölüme bakılarak bile çok sayıda veri edinebilirsiniz.
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (Sekizinci Bölüm, Cosmos-ATOM Örneği)
Cosmos; binlerce DApp’in yeni bir token ekonomisi yaratmak için eş güdümlü olarak çalıştığı bir blockchain ekosistemi.
Kategorileri: Networking, Hizmet olarak Blockchain
Buradaki tanıtım videosu tanıtımın da ötesine geçmiş 🙂 Yaklaşık 2 saat 13 dakika uzunluğunda. Normalde bu bölümde birkaç dakikalık videolar yer alır.
Şimdiki durağımız Analysis bölümü. burası benim favorim çünkü serinin önceki yazılarında belirttiğim gibi burada sizin saatlerce uğraşıp belki de bulamayacağınız veriler yer alıyor. SEE FULL DETAILS’e tıkladıktan sonra karşınıza çıkan veriler projeyi yakından tanımanız ve ayrıntılı bilgi sahibi olmanız için oldukça önemli.
Lütfen siz de şimdi bu sayfaya gidin ve içeriği inceleyin (Uygulamalı bir çalışma olsun).
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (Dokuzuncu Bölüm)
İlk bölümde; projenin adı, sembolü, dolaşımdaki miktarı, toplam arzı, fiyatı, ICO mu değil mi, yeni token üretilecek mi, konsensüs modeli vs.
İkinci bölümde; açık kaynak mı, GitHub link’i, topluluk büyüklüğü (kişi sayısı), projenin statüsü (çalışan bir ürün var mı, demo mu, sadece fikir aşamasında mı), link’ler: roadmap, whitepaper, FAQ (Sıkça Sorulan Sorular), Explorer
Üçüncü bölümde takıma ilişkin veriler yer alıyor.
Daha sonra sırasıyla Danışmanlar ve Yönetim Kurulu Üyeleri, proje detayları, sosyal medya ve iletişim ve son olarak da ICO bilgileri mevcut
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (Onuncu Bölüm)
Hemen yanındaki başlıklar PRICE FACTS ve UPDATES, PERFORMANCE STATS ve HISTORICAL PERFORMANCE (ROI). Tek tek inceleyelim.
Bu bölümde ATOM’un 1 saat, 24 saat ve 7 günlük fiyat hareketlerini; USD, BTC ve ETH cinsinden değerini; marketcap’ini (piyasa değeri) ve 24 saatlik işlem hacmini görebilirsiniz.
Orta kısımda Cosmos’un tanıtım videosunu, sağ tarafta ise Coincheckup‘ın algo. skorunu ve detaylarını görüyoruz.
Alt kısımda News başlığı altında Cosmos’la ilgili güncel haberleri, orta kısımda bazı teknik analiz verilerine göre kısa vade alım-satım tahminlerini, sağda ise etkinlik haberlerini takip edebiliriz.
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (On Birinci Bölüm)
Bir önceki bölümde Coincheckup sitesindeki Cosmos sayfasının Overview ve Charts bölümünün tamamını incelemiştik. Bugünkü incelememize Predictions, Markets ve News, Recources, Related, Forum ve Events ile devam ediyoruz.
Fiyat Tahmini
Bu bölüm üç kısma ayrılmış. İlki Worlwide Money Flow. Burada dünya çapındaki para akışlarına dayanan Cosmos fiyat tahminini göreceksiniz. Bu fiyatlar sadece tahminden ibarettir, kesinlikle yatırım tavsiyesi değildir.
İlk 3 grafikteki kimi şartlar sağlandığında ATOM’un fiyatı sırasıyla 28, 159 ve 403 dolarlara yükselebilir.
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (On İkinci Bölüm)
Kripto Temel Analiz Nedir? (On İkinci Bölüm)
Bir kripto parayla ilgili Temel Analiz süreciniz sona erdiyse ve onu almaya karar verdiyseniz yapmanız gereken iki şey kaldı:
Bitcoin grafiğine bakmak
Almak istediğiniz kripto paranın Teknik Analiz’ini yapmak
Doğru zamanda, mümkün olan en doğru yerden alım yapmak için bunlar şart.
“İkinci maddeyi anladım, fakat bir altcoin almak için neden Bitcoin grafiğine bakıyorum? Ben Bitcoin almayacağım ki!”
Bunu biraz açalım.
Kripto para piyasası, tamamı birbirinden bağımsız hareket eden coin’lerden oluşmaz. Birlikte veya peşi sıra yükselen/düşen coin’ler de görürüz.
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (On Üçüncü Bölüm)
Kripto Temel Analiz Nedir? (On Üçüncü Bölüm)
Scam Coin’lere Dikkat
Piyasaya ilişkin en büyük sıkıntılarımızdan biri scam coin’ler. Anında çok para kazanma hayaliyle bu tür oluşumlara para kaptırılabiliyor. Dikkatli olmamız gerek.
Neyse ki piyasa zaman zaman temizlik yapıyor.
Ayı Sezonu’nda yaklaşık 1000 kripto para projesi “scam, ürüne dönüşememe ve düşük hacim” gibi nedenlerle “öldü” haberini tekrar hatırlamış olalım.
Bu scam coin’leri kendi başımıza tespit edebilir miyiz?
bybit_koinmedya
-Evet, alttaki açıklamalar size yardımcı olabilir.
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (On Dördüncü Bölüm)
4. GitHub
GitHub, sürüm kontrol sistemi olarak Git kullanan yazılım projeleri için bir depolama servisidir ve açık kaynaklı projeler için ücretsizdir.
Projeye ait GitHub sayfasının kontrol edilmesi önem arz etmekte ki ekibin çalışıp çalışmadığı kontrol edilebilsin. Ancak bir önceki yazıda belirttiğim Droplex örneğinde olduğu gibi kopya kodlar veya yazılımcı değilseniz anlamayacağınız kullanımlar sizi yanıltabilir. İlk başta yapabileceğiniz tek şey GitHub’ı kontrol etmek ve kod olup olmadığına bakmak.
git-awards.com sitesinde dilediğiniz projenin adını yazıp istatistikleri inceleyebilirsiniz. Örneğin “Bitcoin” yazıp “enter” dediğinizde karşınıza şu bilgiler çıkacak:
Kripto Para Temel Analiz Nedir? (On Beşinci Bölüm)
Haber ve Etkinlik Takibi
Haber ve etkinlik takibi çok önemlidir, önceden pozisyon almamızı sağlar. Ve coin’ler genellikle etkinlik öncesinde fiyatlanır, etkinlik günü düşmeye başlar. Bunun çok örneğini gördük. İşte bu, tecrübeyle kazanılacak bir kavrayıştır.
Araştırma sürecinde mutlaka bakmamız gereken ve gerçekten işimizi kolaylaştıran siteler var. Bunların çoğu yakın geçmişe kadar ya yoktu veya pek bilinmi-yordu.
Bu anlamda coinmarketcal.com piyasadaki çoğu kişinin işini kolaylaştırdı.
Bu yazı Barış Kardeş tarafından KoinMedya için hazırlanmıştır.
Kripto Paralar ve Temel Analiz kitabımı incelemek veya almak için TIKLAYINIZ.
