Canlı sohbete katılmak, haber, uzman görüşü ve piyasa sinyallerini anında almak için TELEGRAM, TWITTER, FACEBOOK, INSTAGRAM’dan bizi takip edin.
Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin’in son açıklamaları, Ethereum ekosisteminin yol haritasında yeni bir önceliğe işaret ediyor. Buterin, Layer 2 (L2) çözümlerinden Layer 1’e (L1) yapılan para çekme işlemlerinin hızlandırılmasının, L2’lerin “2. Aşama” merkeziyetsizliğine ulaşmasından bile daha kritik olduğunu belirtti. Bu vurgu, Ethereum’un temel ekonomik merkezi olarak kalmasını sağlamak için atılması gereken adımlara odaklanıyor.
Günümüzde, L2’lerden L1’e yapılan çekimler, aracı çözümler kullanılmadığı takdirde bir haftaya kadar sürebiliyor. Buterin, bu gecikmenin kullanıcılar için ciddi bir yük oluşturduğunu ve aynı zamanda multisig (çoklu imza) veya MPC (çok taraflı hesaplama) gibi daha zayıf güven modellerine sahip köprü çözümlerini benimseme baskısı yarattığını savunuyor. Bu durum, Ethereum’un temelini oluşturan merkeziyetsizlik felsefesine aykırı bir tablo çiziyor.
Buterin’e göre, bu sorunun çözümü, optimistik ispatlardan (optimistic proofs) geçerlilik ispatlarına (validity proofs) yani sıfır bilgi (Zero-Knowledge – ZK) ispat sistemlerine geçmekten geçiyor. Tarihsel olarak, ZK ispat teknolojisi olgunlaşmamış ve pahalı olduğu için optimistik ispatlar tercih ediliyordu. Ancak Buterin, bu durumun hızla değiştiğini ve ZK ispat teknolojisindeki önemli gelişmelerin, L2 işlemlerini daha hızlı ve güvenli bir şekilde doğrulayabilen Ethereum uyumlu ZK toplamalarını mümkün kıldığını belirtiyor.
Buterin’in orta vadeli vizyonu, ZK, optimistik ve güvenilir yürütme ortamı (Trusted Execution Environment – TEE) bileşenlerini birleştiren hibrit bir “2/3” ispat sistemi kullanarak daha hızlı çekimlere geçiş yapılması. Bu sistemde, bir çekimin onaylanması için üç yaklaşımdan ikisinin anlaşması yeterli olacak. Buterin, bu sistemin uygulanmasında son engelin, büyük ZK ispatlarının zincir üzerinde sunulmasının getirdiği yüksek gas maliyeti olacağını da ekliyor.
Ancak Buterin’in uzun vadeli vizyonu çok daha iddialı. ZK ispat toplama teknolojisindeki ilerlemelerle, Ethereum’un her 12 saniyelik blok aralığında birden fazla L2 toplamasının L1’de onaylanabileceğini düşünüyor. Bu durum, merkeziyetsiz köprü çözümlerine olan ihtiyacı ortadan kaldırarak L2’ler arasında neredeyse anında yerel varlık hareketine olanak tanıyacak.
Böyle bir senaryoda, Ethereum L1 sadece bir güvenlik çıpası olmakla kalmayacak; aynı zamanda L2 ekosistemi genelinde yüksek hızlı bir yerleşim merkezi olarak da hizmet verecek. Bu mimari, çoğu token, protokol ve finansal aktivitenin L1’e bağlı kalırken ölçeklenmenin en üst katmanlarda gerçekleştiği Ethereum’un evrenin ekonomik merkezi rolünü daha da sağlamlaştıracak.
