Canlı sohbete katılmak, haber, uzman görüşü ve piyasa sinyallerini anında almak için TELEGRAM, TWITTER, FACEBOOK, INSTAGRAM’dan bizi takip edin.
ABD ile Çin arasında tırmanan ticaret savaşının etkileri, bu kez sivil havacılık sektörünü doğrudan vurdu. Çin’in önde gelen havayolu şirketlerinden Xiamen Airlines için üretilen yepyeni bir Boeing 737 MAX, teslimat gerçekleşmeden ABD’ye geri döndü. Uçağın Çin’in Zhoushan’daki tamamlama merkezinden Seattle’a kadar olan 8.000 kilometrelik dönüş yolculuğu, yalnızca ekonomik değil, diplomatik anlamda da büyük bir gerilimin sembolü hâline geldi.
Tarifelerle Gelen Çıkmaz: 1 Uçak 2 Kat Fiyat
Bu dramatik geri dönüş, ABD’nin Çin’e uyguladığı yeni ithalat vergileriyle doğrudan bağlantılı. Nisan ayında ABD, Çin mallarına uygulanan gümrük vergisini %145 seviyesine çıkarırken, Pekin de misilleme olarak Amerikan ürünlerine %125 vergi getirdi. Piyasa değeri yaklaşık 55 milyon dolar olan bir Boeing 737 MAX, bu tarifelerle Çinli bir alıcıya 100 milyon doların üzerine mal oluyor — bu da teslimatları neredeyse imkânsız hâle getiriyor.
Üstelik bu durum, sadece tek bir uçağa özgü değil. Boeing’in Çin’deki Zhoushan tesislerinde halen Çinli havayollarına ait birden fazla 737 MAX uçağı park hâlinde bekliyor. Bloomberg’in haberine göre, Çinli yetkililer havayollarına Boeing teslimatlarını durdurmaları talimatını verdi.
Boeing Zaten Zor Durumda, Çin Pazarı Olmazsa…
Boeing için Çin, sadece büyük bir pazar değil — aynı zamanda hayatta kalmak için stratejik bir alan. Şirket, 2024 sonu itibarıyla son altı yılda toplamda 51 milyar dolar operasyonel zarar bildirdi. Oysa Çin, Boeing’in uzun vadeli öngörülerine göre önümüzdeki 20 yılda 8.830 yeni yolcu uçağı alacak. Bu hacimden dışlanmak, şirketin toparlanma şansını ciddi şekilde azaltıyor.
Boeing hâlen tüm ticari uçaklarını ABD’de üretiyor ve ürünlerinin yaklaşık üçte ikisini ihraç ediyor. ABD ekonomisine yıllık 79 milyar dolar katkı sağladığı, yaklaşık 1.6 milyon kişilik dolaylı istihdam oluşturduğu belirtiliyor.
Yorum: Sivil Havacılıkta “Güvenli Bölge” Kalmadı
Sivil uçaklar uzun yıllar boyunca ABD-Çin ticaret savaşının dışında tutulmuştu. Ancak son yaşananlar, artık bu alanda da “gümrük duvarlarının” yükseldiğini gösteriyor. Uzmanlara göre, her iki ülke için de kazan-kazan niteliğinde olan uçak alışverişinin politik nedenlerle durması, sadece üreticilere değil, havayolu şirketlerine ve yolculara da zarar verecek.
Eğer diplomatik bir çözüm bulunmazsa, boş uçakların kıtalar arası gidip geldiği bu dönem, küresel havacılık tarihinde ekonomik irrasyonalitenin yeni bir örneği olarak yerini alabilir.
