Canlı sohbete katılmak, haber, uzman görüşü ve piyasa sinyallerini anında almak için TELEGRAM, TWITTER, FACEBOOK, INSTAGRAM’dan bizi takip edin.
Xi Jinping ve Vladimir Putin, ABD doları üzerinde baskı oluşturarak onu zayıflatmayı hedefliyorlar. Rusya, BRICS’in mevcut başkanı olarak, 22 Ekim’de yapılacak Kazan Zirvesi’nde, iki lider de doların uluslararası ticaretteki yerini değiştirmeye çalışıyor.
BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın yanı sıra İran, Mısır, Etiyopya ve BAE gibi yeni üyeleri de kapsıyor. Ama gerçekte, bu girişimlerin ne kadar başarılı olacağı tartışmalı.
Rusya ve Çin arasındaki ticaret, 2023’te 227 milyar dolara çıkarak %25 artış gösterdi. Bu ticaretin neredeyse %90’ı ruble veya yuan cinsinden yapıldı. Ancak Xi, büyük konuşmasına rağmen birçok açıdan dolara bağımlı kalmaya devam ediyor. Çin’in döviz rezervlerinin yaklaşık %50’si ABD doları cinsinden tutuluyor, bu da dolar karşısında tam bir de-dolarizasyon sağlamayı zorlaştırıyor.
De-dolarizasyon çabaları başarılı değil Putin, Rusya’nın rezervlerini çeşitlendirerek yuan cinsinden tutulan varlıkları artırmaya çalışıyor. Ancak Çin, ABD pazarına olan bağımlılığı nedeniyle bu geçişin pek de kolay olmadığını biliyor. Uzmanlar, Rusya’nın taktiklerinin uzun vadede Çin için işe yaramayabileceğini ve bunların tamamen benimsenmesinin tehlikeli olabileceğini belirtiyor.
Xi, ABD yaptırımlarından etkilenmemeye çalışırken, Washington’da Çinli bankaların Rusya ile yaptığı işlemler nedeniyle yaptırımlara maruz kalabileceği yönünde söylentiler dolaşıyor. Bu nedenle, Çin dolara olan maruziyetini azaltmaya çalışıyor, ancak bu oldukça hassas bir denge. Yanlış bir adım, Xi’yi ekonomik bir durgunluğa sürükleyebilir.
BRICS, ortak bir para birimi oluşturma veya ABD’nin domine ettiği SWIFT sistemine alternatif bir ödeme sistemi geliştirme gibi seçenekleri araştırıyor. Ancak, BRICS’in yakın zamanda birleşik bir para birimi oluşturmasının pek mümkün olmadığı da aşikar. Üye ülkeler arasındaki ekonomik farklılıklar oldukça büyük.
BRICS, enerji sektörünü de hedef alıyor. Suudi Arabistan, artık daha fazla petrolü Çin’e yuan ile satmaya başladı. Ancak bu değişim, ham petrol dışındaki ürünlerde daha hızlı gerçekleşiyor. Ham petrol, hâlâ büyük ölçüde dolar cinsinden işlem görmeye devam ediyor.
“Yüce Dolar” hala yerinde Dolar, hâlâ dünyanın en büyük para birimi olarak konumunu koruyor. ABD ekonomisi, küresel GSYİH’nın %26’sını oluşturuyor ve bu büyüklük doları uluslararası yatırımcılar için cazip kılıyor. ABD, başka hiçbir ülkenin sahip olmadığı bir güven ortamına sahip. Küresel yatırımcılar, ekonomik veya jeopolitik krizler sırasında doları güvenli bir liman olarak görüyor.
Dolar, hala küresel ticaretin kralı konumunda. Ham petrol gibi emtialar büyük ölçüde dolarla fiyatlandırılıyor. Ayrıca, ABD piyasalarının derin likiditesi, yatırımcıların dolar varlıklarını alıp satmalarını kolaylaştırıyor.
Diğer hiçbir para birimi, dolarla bu açıdan rekabet edemez. Dolar, küresel döviz rezervlerinin yaklaşık %64’ünü oluşturuyor. ABD Hazine tahvilleri, dünyanın en güvenli yatırımları olarak görülüyor.
Jeopolitik satranç Doların hakimiyeti, ABD’ye büyük bir jeopolitik güç sağlıyor. ABD, diğer ülkeleri dolara dayalı finansal sisteme erişimini engelleyen yaptırımlar uygulayabiliyor.
Ciddi bir alternatif henüz ortaya çıkmadı. Euro, siyasi olarak bölünmüş durumda. Yuan, Çin’in sıkı sermaye kontrolleri nedeniyle uluslararası kullanıma cazip değil. Bitcoin ise henüz yeterince yaygınlaşmış değil.
Üye ülkelerin farklı öncelikleri olması, ortak eylemi zorlaştırıyor. Doları terk etme girişimleri, Washington’dan ekonomik misillemelere neden olabilir ki bu, BRICS’in dikkatle değerlendirmesi gereken bir risk.
Sonuç olarak, de-dolarizasyon kağıt üzerinde güzel bir fikir gibi görünebilir, ancak uygulaması bambaşka bir mesele.
