Canlı sohbete katılmak, haber, uzman görüşü ve piyasa sinyallerini anında almak için TELEGRAM, TWITTER, FACEBOOK, INSTAGRAM’dan bizi takip edin.
Eski ABD Başkanı Donald Trump, İran’dan petrol veya petrokimya ürünleri satın alan her ülke ve kişi için ikincil yaptırımlar uygulanacağını duyurdu. Bu açıklamanın ardından petrol fiyatlarında keskin bir artış yaşandı. Trump’ın sert uyarısı, sadece İran’a değil, dolaylı olarak Çin gibi büyük ithalatçılara da bir mesaj niteliği taşıyor.
“ABD ile İş Yapmak İstiyorsanız, İran’dan Uzak Durun”
Trump, açıklamasını Truth Social üzerinden yaptı:
“İran’dan HERHANGİ BİR MİKTARDA PETROL veya PETROKİMYA ürünleri satın alan HERHANGİ BİR ÜLKE veya KİŞİ, derhal İkincil Yaptırımlara tabi olacaktır. Bu kişiler, hiçbir şekilde ABD ile iş yapamayacaktır.”
Bu açıklama, Şubat ayında başlatılan ve İran’ın petrol ihracatını sıfıra indirmeyi amaçlayan “maksimum baskı” kampanyasının bir devamı niteliğinde. Trump, İran’ın petrol gelirlerini kullanarak Orta Doğu’da militan grupları finanse ettiğini iddia etti.
Petrol Piyasası Hızla Tepki Verdi
Trump’ın açıklamasının ardından petrol fiyatları hızla yükseldi. CNBC verilerine göre:
- ABD ham petrol vadeli işlemleri 1.03 dolar artarak varil başına 59.24 dolar oldu.
- Brent petrolü, 1.07 dolarlık artışla 62.13 dolardan günü kapattı.
İran’ın OPEC içinde önemli bir üretici olması nedeniyle, bu tür tehditler fiyatlarda anında etkisini gösteriyor.
Çin Açıkça Hedefte
Her ne kadar Beyaz Saray Çin’i ismen anmasa da, eski CIA yetkilisi Scott Modell, açıklamanın esasen Çin’e yönelik olduğunu söyledi. Çin’in günlük 1 milyon varilden fazla İran petrolü ithal ettiği belirtiliyor. Modell, ABD’nin Çin’in devlet destekli şirketlerine ve bu akışı sağlayan altyapıya doğrudan müdahale etmediği sürece bu petrol sevkiyatının devam edeceğini ifade etti.
Görüşmelere Kapı Hâlâ Açık
Tüm bu baskılara rağmen Trump, İran ile diyaloğa tamamen kapalı değil. Nisan ayında, Umman’da İranlı yetkililerle müzakereler başlattı. Ana gündem maddesi, her zamanki gibi, İran’ın nükleer programı oldu. Trump, İran’ın nükleer silah sahibi olmasını önlemeyi hedeflediğini ve askeri gerilim yerine yeni bir anlaşma yapmayı tercih ettiğini vurguladı.
Bu strateji aslında yeni değil. Trump, başkanlığı döneminde Barack Obama döneminde imzalanan 2015 tarihli nükleer anlaşmadan ABD’yi çekmiş ve İran ekonomisini özellikle petrol ihracatını hedef alarak baskı altına almıştı.
Venezuela da Hedefte
Trump yönetimi, benzer şekilde Venezuela’dan petrol alan ülkelere de “ikincil gümrük tarifeleri” uygulamaya başlamıştı. Amaç yine aynı: gelir kaynaklarını keserek hedef ülkeleri izole etmek.
Sonuç: Piyasalar, Yatırımcılar ve Müttefikler Baskı Altında
Trump’ın açıklamaları, sadece İran değil, küresel enerji piyasaları, uluslararası ticaret ilişkileri ve jeopolitik dengeler açısından ciddi etkiler yaratma potansiyeline sahip. ABD ile iş yapmak isteyen müttefik ülkeler, artık sadece diplomatik değil, enerji temelli ikilemlerle de karşı karşıya kalıyor.
Peki sizce bu tür “ikincil yaptırımlar”, gerçekten etkili mi, yoksa sadece kısa vadeli politik baskı araçları mı?
