İslam coğrafyasında ve Türkiye’de Bitcoin ve kripto paralara yönelik ilgi gittikçe artıyor. Doğal olarak Bitcoin ve kripto paralar helal ve caiz mi sorusunu sürekli gündeme geliyor.
Bitcoin caiz mi? Diyanet’in açıklamaları
Bitcoin ve kripto paraların İslami konumu hakkında farklı görüşler ileri sürülüyor. Bitcoin ve kripto paraların caiz veya helal olup olmadığına ilk olarak Diyanet İşleri Başkanlığının verdiği fetvalara bakıyoruz. Diyanetin 24 Kasım 2017 yılında bu konuda vermiş olduğu fetvayı aşağıda görüyoruz.
“Para, devletçe bastırılan ve ülke içinde mübadele aracı olarak kullanılan, üzerinde rakamsal değeri yazılı, kağıt ya da metal nesnedir. Sanal para ise; arkasında herhangi merkezi finansal kurum bulunmaksızın kullanıcılar arasında doğrudan ticari alışverişe imkan tanıyan her kullanıcı için özel kriptolanmış/şifrelenmiş para birimidir.
Bir para biriminin para hükmünde olabilmesi için ya değerini devlet otoritesinden almalı ya da altın gibi zati bir değere sahip olmalıdır. Sanal paralar her ne kadar bazı kesimler tarafından mübadele aracı olarak kullanılmakta ise de devletin sağladığı itibari değere ve güce sahip olmaması arkasında merkezi bir finansal kurumun bulunmayışı ve devlet teminatı altında olmaması sebebi ile para olarak değerlendirilemez
Ayrıca değer kazanıp kaybetme hususunda spekülasyona açık olmaları daha çok kara para aklama amacı gibi meşru olmayan iş ve işlemlerde kolaylıkla kullanılabilmesi ve devletin denetim ve gözetiminden uzak olması gibi sebeplerle sanal paraların alım satımını yapmak şu aşamada dinen uygun değildir.”
.
Diyanetin yukarıda vermiş olduğu fetvaya göre Bitcoin ve kripto paralara uygun değil. Yani Diyanet, Bitcoin ve kripto paraları caiz olarak görmüyor.
Lütfen Bkz: Bitcoin haber, gündem ve son dakika gelişmeleri
Ancak Körfez ülkelerinde İslami kurallara uyumlu kripto para projeleri, piyasa da boy göstermeye başladı. Bu projelerden birisi Dubai’de planlanan OneGram kripto para (token) projesi. OneGram’ın değeri altın gibi fiziksel bir varlığa dayandırılıyor.
“Altın gibi zati bir değere sahip olmalıdır”
ifadesinde hareketle OneGram için caiz olan kripto paralar sınıfında yorumunda bulunabilir. Başka caiz kripto paralar projesine örnek olarak Bahreyn’de Ripple tarafından hazırlanan Rain projesini görüyoruz.
Diyanet’in Bitcoin ve kripto para hakkında 2017 yılındaki görüşü
Diyanet’in Bitcoin ve dijital paralar ile ilgili vermiş olduğu fetvaya aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Mutalaa Yılı: 2017 – Mutalaa No: 111013
Kullanıcılar arasında değişim ya da kıymet ölçüsü olarak genel kabul gören, kaynağı itibariyle kullanıcılara güven veren her türlü paranın kullanımı caizdir.
Bu noktada önemli olan husus, para olarak bilinen değişim aracının kendi özünde yani üretim şeklinde, sürüm aşamalarında ve muhataplık niteliğinde büyük belirsizlik (garar) içerip içermemesi, bir aldatma (tağrir) aracı olarak kullanılıp kullanılmaması ve belli bir kesimin haksız ve sebepsiz zenginleşmesine vesile olup-olmamasıdır.
Son yıllarda ortaya çıkan ve birçok çeşidi bulunan, dijital-kripto paralardan her birini kullanmanın hükmünü yukarıdaki genel ilkeler doğrultusunda değerlendirmek gerekir.
Buna göre kendi özünde ciddi belirsizlikler taşıyan, aldanma ve aldatma riski ileri düzeyde olan, dolayısıyla herhangi bir güvencesi bulunmayan ve kamuoyunda saadet zinciri olarak bilinen uygulamalar gibi belirli kesimlerin haksız ve sebepsiz zenginleşmesine yol açan dijital kripto paraların kullanımı caiz değildir.
